Ortezler, vücudun çeşitli bölgelerini desteklemek, stabilize etmek, hareketi sınırlamak veya yönlendirmek için kullanılan tıbbi cihazlardır. Ortezler, yaralanmaların iyileşmesine yardımcı olur, deformiteleri düzeltir ve bazı nörolojik ya da ortopedik rahatsızlıkların tedavisinde kullanılır. Çeşitli ihtiyaçlara göre farklı türlerde ve özelliklerde ortopedik cihazlar bulunmaktadır. İşte ortezlerle ilgili temel bilgiler ve türleri:
1. Ortez Nedir?
Tanım: Ortezler, vücudun hareket yeteneğini desteklemek, stabilize etmek, yönlendirmek veya düzeltmek amacıyla kullanılan dış destek cihazlarıdır.
Amaçları: Hareket kabiliyetini artırmak, ağrıyı azaltmak, eklem ya da kasların aşırı zorlanmasını önlemek ve deformiteleri düzeltmek.
2. Ortezlerin Kullanım Amaçları
Destek: Eklem veya kasları destekleyerek işlevsellik kazandırmak.
Stabilizasyon: Hareketli eklemleri sabitlemek ve iyileşme sürecini hızlandırmak.
Hareket Sınırlama: Eklem veya vücudun belirli bölgelerinin hareketini kısıtlayarak aşırı zorlanmayı önlemek.
Düzeltme: Deformiteleri veya yanlış hizalanmaları düzeltmek ve yeniden yapılandırmak.
Ortezler, kullanım alanlarına ve vücutta destekledikleri bölgelere göre çeşitli sınıflara ayrılırlar:
a) Alt Ekstremite Ortezleri (Bacak ve Ayak)
AFO (Ayak Bileği-Ortez): Ayak bileğini stabilize etmek ve ayağın yanlış hareketini önlemek amacıyla kullanılır. Özellikle felç veya sinir hasarı yaşayan kişilerde tercih edilir.
KAFO (Diz-Ayak Bileği-Ortez): Diz ve ayak bileği için destek sağlar. Genellikle daha ileri seviye yaralanmalar ya da kas-iskelet sistemi hastalıklarında tercih edilir.
FO (Ayak Ortezleri): Düz tabanlık, plantar fasiit gibi ayak problemleri için özel tabanlıklar veya ayak destekleri kullanılır.
b) Üst Ekstremite Ortezleri (Kol ve El)
El Bileği Ortezleri (Wrist Brace): El bileği yaralanmaları, karpal tünel sendromu gibi rahatsızlıklar için bileği stabilize eden ortezlerdir.
Dirsek Ortezleri (Elbow Brace): Dirsek yaralanmaları veya burkulmaları tedavi etmek amacıyla kullanılır.
Omuz Ortezleri (Shoulder Brace): Omuz çıkığı, rotator manşet yaralanmaları gibi durumlarda omuzu sabitlemek için kullanılır.
c) Omurga Ortezleri
Lomber Ortez (Bel Korsesi): Bel fıtığı, omurga problemleri veya ameliyat sonrası rehabilitasyonda bel bölgesini desteklemek amacıyla kullanılır.
Servikal Ortez (Boyunluk): Boyun yaralanmalarında ya da boyun fıtığı gibi durumlarda boynu desteklemek için kullanılır.
Torakolomber Ortez (TLO): Tüm sırt ve bel omurgasını destekleyen ortezlerdir. Skolyoz, kifoz gibi omurga eğriliklerinde kullanılır.
d) Fonksiyonel Ortezler
Dinamik Ortezler: Hareket yeteneğini artırmaya yardımcı olan ve kasları destekleyen ortezlerdir. Özellikle nörolojik hastalıklarda kullanılır.
Statik Ortezler: Eklem ya da kasları sabit tutarak iyileşme sürecinde hareketsizlik sağlayan ortezlerdir.
Basit Diz Ortezleri: Hafif diz yaralanmaları için diz eklemini destekleyen yumuşak malzemelerden yapılmış ortezlerdir.
Fonksiyonel Diz Ortezleri: Dizdeki hareket kısıtlılıklarını önlemek ve sabitlemek için kullanılır. Ameliyat sonrası ya da spor yaralanmalarında tercih edilir.
Profilaktik Diz Ortezleri: Sporcularda diz yaralanmalarını önlemek amacıyla kullanılan koruyucu ortezlerdir.